Column

Impact van de moord...

De dag van de moord op de Amerikaanse president Kennedy is inmiddels 50 jaar en een dag geleden; gisteravond was hiervoor een avond lang Nederlandse televisieaandacht gereserveerd, al dan niet terecht. Iedere keer betrap ik mezelf erop, dat deze gebeurtenis een bepaalde impact op mij heeft en ik vraag me af wat hiervoor de reden is.
Een politieke reden kan hieraan niet ten grondslag liggen, ten tijde van de moord was ik nog maar zes jaar . Vreemd genoeg had ik op die leeftijd nog geen enkel politiek bewustzijn opgebouwd; rovertje, koiboitje spelen of blikspuit hadden op dat moment mijn absolute prioriteit... Nee, de politieke reden kan ik schrappen.

Ook de impact via de media was mij vreemd. Niet alleen lag ik ongetwijfeld rond de tijd van inslag op de media op bed(19.45), wij hadden in die tijd nog geen televisie en radio luisteren was zeker rond die tijd voorbehouden aan mijn ouders. Dus ook daar heb ik niets van gemerkt.

Toch herinner ik mij mijn persoonlijke impact. De dag na de aanslag was de sfeer in huis veranderd, bedrukt, terneergeslagen zelfs en ook op school voelde ik verschil. Ik hoorde dat de president dood was; er werd niet gezegd welke, want DE president was die van de USA. De stemming van de volwassenen, de ouders, de juffen en de meesters(de leraar basisonderwijs bestond nog niet), was voor mij bepalend en bepaalde de mate van impact op mij als zesjarige.

Seconden voor de aanslag...

Voor de politieke hoop van mijn ouders -maar misschien moet ik hier vooral mijn vader de credits voor geven- was de moord op Kennedy desastreus; dit werd uiteraard nog eenmaal gevoed door de moord op diens jongere broer Robert... In het naoorlogse Nederland was Kennedy de personificatie van de bevrijding, een charismatisch wereldleider en veel meer dan de Amerikaanse president. Niet alleen de hoop, maar ook de vrijheid kreeg hierbij dus een grote deuk. Uiteraard was dit driftig onderwerp van gesprek en heb ik hier als snotneus vooral de sfeer van meegekregen.

De reden, dat ook in Nederland(en in andere landen) hier uitgebreid aandacht aan wordt besteedt, heeft mijns inziens te maken met symbolisering en mythevorming. De mythe wordt daarmee gevoed door het overlijden van een charismatisch symbool voor vrijheid(Kennedy), die daarnaast een rolmodel voor de hele wereld is(gezin). Zelfs zijn vreemdgaan met Marilyn Monroe wordt hem gemakkelijk vergeven, omdat alle mannen dat wel wilden... Eerlijk gezegd denk ik dat JFK het in deze mediatijd erg moeilijk had gehad, maar nu leeft de mythe voort. Bij leven was een groot deel van de mythe verloren gegaan; een goed voorbeeld daarvan is Marco van Basten: op de top van zijn roem moest hij stoppen door een slepende blessure, hij trok zich daarna volledig terug in het voetbal... Een mythe was geboren! Inmiddels is hij alweer een aantal jaren terug in het voetbal, en is de mythe stukje bij beetje afgebrokkeld... Zo zie je maar weer, dat JFK het geluk heeft gehad dat de aanslag lukte... En natuurlijk wordt deze mythe gevoed doordat de USA niet kan accepteren, dat één persoon een 'onkwetsbare' grootheid in eigen land 'zomaar' kan vermoorden. De nodige complottheorieën doen tot de dag van vandaag nog steeds de ronde...

Ook bij mij in Noorwegen blijkt de mythe goed voor een avondvullend programma; zowel het ruime aanbod van Nederlandse als de Noorse tv-zenders geven mij gelukkig de mogelijkheid om mijn broodnodige verstrooiing elders te zoeken; mijn herdenking van de sfeer rond de moord is na 50 jaar en een dag, vandaag dus...

Franke Visser

Høsten/herfst

Grotendeels ontdaan van vrije dagen, omdat ik na veel ruilen weer een aantal dagen moet inhalen(ofwel voor anderen moet 'terugwerken') -het is de prijs van het samenzijn- bestaat mijn daginvulling vooral uit mijn werk en het daaraan verbonden woon-werkverkeer... De laatste vul ik overigens wat creatiever in door diverse alternatieve(lees: langere) routes naar het werk te nemen, waardoor de beleving van de herfst, zeker in mijn persoonlijke geval, meer wordt geoptimaliseerd.
Ik verbaas me in eerste instantie over het feit dat ik de Noorse herfst(høsten) zo intensief beleef; ook Nederland kent prachtige kleuren in dit jaargetijde... In eerste instantie ga ik er maar van uit dat het de veelheid van de verkleurde natuur is, die hier de belangrijkste factor in is, maar later herzie ik deze mening. Ongetwijfeld is deze factor van belang, want waar je ook kijkt zie je de herfst in volle glorie; enig nadenken overtuigt me echter dat het bergachtige landschap hier een extra dimensie aan toevoegt... Waar je in Nederland alleen de voorste rand van het verkleurde herfstlandschap ziet, zorgen de Noorse bergen ervoor dat de diepte van het landschap ook het achterliggende deel hiervan zichtbaar maakt. Voor een visueel ingesteld persoon als ikzelf absoluut een toegevoegde waarde... Ik kan hier van alles aan toevoegen, maar doe dit eigenlijk vooral door de toegevoegde foto's:

Eigenlijk is het niet meer dan woon-werkverkeer, zo is dit de weg waaraan ik woon, Liagrendvegen...

 ...maar ook de rest van de route mag er zijn, jammer dat de dag wat bewolkt is...

























 Gelukkig laat het weer zich 's anderen daags van een geheel betere zijde zien; het is nog steeds woon-werkverkeer...





...waardoor ook het thuiskomen bij mij in de straat er een dimensie bij krijgt!

Vervelend hoor, die Noorse herfst...

De trek naar het zuiden...

Corrie wees me er onlangs fijntjes op, dat ik nog enkele gebeurtenissen in onze week samen was vergeten; en niet de minste! Dus even een snelle aanvulling:
Tijdens de tur naar Evje, eigenlijk vlak ervoor, kom ik tot de ontdekking dat ik mijn bankpas niet(meer) in de beurs heb. We komen er ook niet goed achter wanneer ik deze het laatst heb gebruikt, vandaar dat ik onderweg aanloop bij de bankl om mijn pas te laten blokkeren. Er wordt mij verzekerd dat ik binnen een paar werkdagen(misschien al zaterdag, anders maandag) een nieuwe pas heb... Een uurtje later, in de auto, diept Corrie de pas op uit haar tas. Los, onderin...

Gelukkig houdt de DNB woord en ligt er de volgende maandag een nieuwe pas in mijn brievenbus... De code, welke ik hier overigens niet openbaar zal maken, blijft zowaar hetzelfde!!! Daarbij is het uiterlijk ten positieve veranderd; na de saaie grijze pas welke ik voorheen had, siert nu een foto van de Syve Søstrer -een waterval in de Geirangerfjord- mijn bankpas...
Een dag later(3 oktober) woon ik een personalmøte van Psykisk Helse bij; de tekorten blijken hoger dan gedacht en er zullen nog enkele 'slachtoffers' vallen bij de bezuinigingen. Eén van hen is de afdelingsleider van ambulant, andere gevolgen worden over exact twee weken bekend gemaakt.
Op de laatste volledige dag van Corrie's verblijf worden we op de koffie uitgenodigd bij buren en huisbazen Tora en Gunne. Op zich niets opmerkelijks, want ik ben daar al eens met ander bezoek geweest ook; het opmerkelijke is dat, ondanks haar beperkte ervaring, Corrie zich goed door de Noorse conversatie heenslaat met slechts enkele aanvullingen/vertaling. Uiteraard kijk ik -mede daardoor- af en toe met een door liefde omfloerste en trotse blik naar de stoel aan mijn linkerzijde...
In Nederland wordt wel eens gevraagd: 'Zeg es wat in het Noors'; als je hier dan stammerend(frisisme voor stotterend, haperend) niet goed uitkomt, dan wordt je wat meewarig aangekeken; de kinderen zijn hier vaak wel goed in... Ikzelf heb altijd een basiszin klaar die hiervoor uitstekend dienst heeft gedaan. Toch blijkt dat, als de situatie erom vraagt, de cursus toch wel zijn vruchten heeft afgeworpen. Maar dat Corrie zich in Norge goed gaat redden staat als een paal boven water...

maandag 7 oktober
En dan, plotseling, blijkt de herfst hard toe te slaan, en dat vertaalt zich in de trek naar het zuiden van mijn geliefde... Het afscheid op het vliegveld voelt -na drie weken samen- weer even hartverscheurend als de eerste keer toen ik naar Noorwegen afreisde; het herstel echter is spoediger dan toen....
De herfstgezichten en bijbehorende kleuren in het landschap worden meer en meer dominant en brengen al op de terugreis mij kolkend gemoed al enigszins tot rust; als ik in de middagzon, na een bewolkte dag, de Liagrendvegen weer opdraai schiet er een vos voor deauto langs, zoals een dag later -'s avonds na het werk- ook een das ervoor kiest om een kleine tweehonderd meter voor mij uit te lopen!

donderdag 10 oktober
De afgelopen nacht heeft het gespoeld, zware regenval teistert mijn dak in zodanige mate dat ik hierdoor uit mijn diepe slaap ontwaak... Tegelijkertijd verheug ik mij op de waterstromen die hierdoor in de rotswanden ontspruiten; des te groter is in de ochtend mijn verbazing als ik naar buiten kijk en ontdek dat de Lifjell(de wintersportberg bij Bø) bedekt is met een dikke laag sneeuw...

Als een ochtend later mijn autoruiten voorzien zijn van een dikke laag nachtvorst(-4 op dat moment) lijkt de winter in aantocht en merk ik dat ik mij hierop verheug; een verlangen dat de dagen daarop wordt gelogenstraft door oplopende temperaturen en dooi... snik! Ook de sneeuw op de bergtoppen is enkele dagen later geheel weg.

Zo'n beestje dus... maar dan
een beetje dooier...

Op het werk komt een bewoner in paniek naar het kantoor met de mededeling dat er een rat achter zijn wasmachine zit en dat hij bang is. De hoge Noorse emigratiegraad ten spijt zijn de ogen van beide mijn vrouwelijke collega's verwachtingsvol op mij gericht... Gewapend met een sneeuwschep sla ik bij de eerste mogelijkheid toe, om er naderhand achter te komen dat het dodelijk getroffen slachtoffer geen rat maar een lemming is, die door een overaantal lemmingen op de fjell naar lager oorden is getrokken en naar binnen is meegenomen door de kat. De laatste slaat het geheel van een afstand met lede ogen gade en ziet een maal aan zijn neus voorbij gaan... 
Overigens ervaar ik het als licht beschamend, dat mijn eerste Noorse 'jachttrofee' een met een schep doodgeramde lemming is... Het zij zo.
Blijkbaar wordt het me niet geheel kwalijk genomen door Moeder Aarde; zij fêteert mij 's avonds op een prachtige zonsondergang!